ظرفیت‌های رسانه‌ای و اقتصادی- سیاسی جنبش عدم‌تعهد برای جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دانشکده دین و رسانه، دانشگاه صدا و سیما، قم، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

جنبش عدم‌تعهد در فضای جنگ سرد با هدف استقلال از ابرقدرت‌ها، مبارزه با استعمار و پیشرفت و توسعه کشورهای جهان سوم، اعلام موجودیت کرد. برخی این جنبش را واجد ظرفیت‌های رسانه‌ای، اقتصادی و سیاسی می‌دانند. سؤال اصلی مقاله این است که جنبش عدم‌تعهد چه ظرفیت‌های عملی، شامل سیاسی، اقتصادی و به‌ویژه رسانه‌ای-ارتباطی برای تقویت روابط و مناسبات بین اعضا دارد؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. روش گردآوری اطلاعات، مطالعه اسنادی و مصاحبه نیمه ساخت­یافته با 5 نفر از صاحب‌نظران این حوزه بوده است. بر اساس نظریه نهادگرایی نولیبرال، می‌توان از ظرفیت سازمان‌ها و رژیم‌های بین‌المللی برای ایجاد روابط حسنه میان کشور‌ها بهره برد. با توجه به ظرفیت رسانه‌ای-ارتباطی، این جنبش می‌تواند بر ناکارآمدی‌ها و چالش‌های موجود غلبه کرده و باعث ایجاد اتحادی قدرتمند از کشور‌های درحال توسعه شود و منافع اعضاء را تأمین کند. علاوه‌ بر تبیین ظرفیت‌های مختلف جنبش عدم‌تعهد، سه راهکار ارتباطی- رسانه‌ای اصلی ارائه شده در این پژوهش شامل «همکاری رسانه‌ای اعضاء در نهادهای بین‌المللی مانند یونسکو و اتحادیه جهانی ارتباطات از راه دور»، «استفاده اعضاء از ظرفیت‌های رسانه‌ای در ایجاد رسانه‌های مشترک در جهت مقابله با جریان رسانه‌ای امپریالیستی» و «ایجاد نهاد رسانه‌ای در جنبش برای اثرگذاری بر جریان‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی در جهان» است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Media and Economic-Political Capacities of the Non-Aligned Movement for the Islamic Republic of Iran

نویسندگان [English]

  • Kamal Akbari 1
  • Zahra Akbari 2
1 Assistant Professor of the Department of Culture and Islamic Communications, Faculty of Religion and Media, Qom, Iran.
2 M. A. Student of International Relations, Faculty of Law and Political Sciences, Allame Tabatab’ee University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Non-Aligned Movement emerged in the tension of the Cold War and the rivalry between the Eastern and Western blocs, with the aim of gaining independence from the superpowers and fighting colonialism and the economic development of third world countries. This movement owns a variety of economic, political and communicational capacities to help the members at the international level, which would be easier and faster to achieve using the media capabilities of it. According to the theory of Neo-liberal Institutionalism, the capacity of international organizations and regimes can be used to establish good relations between states. Considering the economic capabilities and financial exchanges and media-communication capacity, this movement can overcome its inefficiencies and challenges and create a strong alliance of developing countries and ensure the interests of its members. The main question of this research is: What practical capacities, including media and political-economic capabilities does Non-Aligned Movement have to ensure and strengthen the relationship between members? the research method is descriptive-analytical, besides using the semi-structured interview with the professors and experts of Media and International Relations. The most important media-communication strategies include cooperation within the Movement in international institutions such as UNESCO and the World Telecommunication Union, cooperation in creating joint media to counter the imperialist media flow, and using the joint media to influence the world economic, political and security streams.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non-Aligned Movement
  • Neoliberal Institutionalism
  • Media capacities
  • political capacities
  • national interest

مراجع

آذرنگ، عبدالحسین (1370)، سیاست اطلاع‌رسانی و تکنولوژی اطلاعاتی، اطلاعات و ارتباطات، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
اسلامی، سعید و کاوه‌تلاوکی، مسعود (1392)، «بررسی تأثیرات متقابل ایران و جنبش عدم تعهد»، فصلنامه مطالعات سیاسی، سال ششم، شماره 21، صص 192-167.
اندیشگاه گفتمان (1397)، «نحوه تعامل و استفاده ایران از ظرفیت‌های جنبش عدم تعهد»، قابل دسترسی در:
https://iranthinktanks.com/how-iran-interacts-with-and-uses-the-capacities-of-the-non-aligned-movement/
بابایی، پویان (1395)، تاریخچه و عملکرد جنبش عدم تعهد، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
بزرگمهری، مجید و نعمتی، فاطمه (1390)، «تأثیر دیپلماسی رسانه‌ای بر سیاست خارجی: تبیین راهکار‌ها»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، شماره هفدهم، زمستان.
بستان‌بان، مرجان (1392)، «بررسی اجلاس جنبش غیرمتعهد‌ها و امکان تحقق صلح عادلانه و فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران از دیدگاه حقوق بین‌الملل»، پایان‌نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
ترکی، ‌هادی و قربانی‌شیخ‌نشین، ارسلان (1398)، «رویکرد‌ها و مناسبات ایران و جنبش عدم تعهد»، فصلنامه سازمان‌های بین‌المللی، سال سوم، شماره 9، زمستان.
جمشیدی، محمدحسین (1396)، «انقلاب اسلامی و راهبرد عدم تعهدگرایی جهانی؛ از نظر تا عمل»، فصلنامه اندیشه سیاسی در اسلام، شماره 14.
خبرگزاری ایرنا (1400)، «جنبش عدم‌تعهد خواستار پایان دادن فوری به تحریم‌های یکجانبه علیه کشورها شد»،  کد خبر: 84659678، منتشر شده در 3 اسفند 1400
علایی، حسین (1391)، «ریاست ایران بر جنبش عدم تعهد: فرصتی برای ارتقاء امنیت ملی و افزایش نقش تأثیرگذار جنبش»، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و ششم، شماره 2، صص 378-363.
علی‌حسینی، علی و ابراهیمی، علی (1391)، «نقاط اشتراک ایران و آمریکای لاتین در تقابل با سیاست‎های آمریکا: بررسی موردی برنامه هسته‌ای ایران»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌الملل، سال 14، شماره 13، صص 78-43.
فتاحی، مهدی (1388)، «جایگاه جنبش عدم تعهد پس از فروپاشی بلوک شرق»، دانشنامه دانشگاه آزاد اسلامی، دوره 2، شماره 3، صص 1-224.
فرح­زاد، محمد (1372)، «رابطه اطلاعات و ارتباطات»، نشریه رسانه، شماره 15
کچوئیان، جواد (1391)، «ظرفیت‌سازی‌های جدید در جنبش عدم تعهد»، ماهنامه رویدادها و تحلیل‌ها، شماره 267
کوزه‌گر‌کالجی، ولی (1385)، «جنبش عدم تعهد در نظام نوین بین‌الملل»، نشریه گزارش، سال شانزدهم، شماره 18.
مصطفی‌پور، منوچهر (1391)، «ویژگی‌های اقتصادی کشورهای عضو جنبش عدم‌تعهد»، ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، شماره‌های 6 و 7.
محسنی، مصطفی (1392)، «مناسبات جمهوری اسلامی ایران و جنبش عدم تعهد»، پایان‌نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد.
مشیرزاده، حمیرا (1392)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: سمت.
معتمدنژاد، کاظم (1369)، جهان سوم در راه استقرار نظم بین‌المللی نوین اطلاعات و ارتباطات، تهران: انتشارات سروش.
نای، جوزف و دیگران (1395)، قدرت و موازنه نرم در سیاست بین‌الملل، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
Bell, Daniel (1979), The Social Framework of the Information Society, Cambridge, MA., MIT Press.
CORDIS (1993), "White Paper on growth, competitiveness and employment: Introduction of the technological aspects", European Commission, Available at: https://cordis.europa.eu/article/id/2090-white-paper-on-growth-competitiveness-and-employment-introduction-of-the-technological-aspectsJazic
Hindusthansamachar (2022), Available at: https://english.hindusthansamachar.in/
Fanack (2016), “Media in Egypt”, Available at:  https://fanack.com/egypt/media-in-egypt/
Fawcett, Luise (2016), International Relation of the Middle East, Oxford Press, 2016
Jazic, Zivojin (2005), “The Non-Aligned Movement Yesterday and Today – In the Process of Globalization: critical View”, Croatian International Relations Review
Keethaponcalan, S. I. (2016), “Reshaping the Non‑Aligned Movement: challenges and vision”, Bandung: Journal of the Global South, 3:4
Ogilvie-White, Tanya (2007), “International Responses to Iranian Nuclear Defiance: The Non-Aligned Movement and the Issue of Non-Compliance”, The European Journal of International Law, Vol. 18 no. 3 
Rasool, Arshed, and Pulwama, Arihal (2013), “Non-Aligned Movement in 21st Century: Relevant or Redundant? A Debate”, IOSR Journal of Humanities and Social Science, Vol. 11, Issue 4
Siochu, Sean (2004), “Will the Real WSIS Please Stand Up? The Historic Encounter of the "Information Society" and the "Communication Society"”, International Communication Gazette, Vol. 66, Issue 3-4.
Strydom, Hennie (2007), “The Non-Aligned Movement and the Reform of International Relations”, Max Planck Yearbook of United Nations Law, Vol. 11

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار