استفاده صلح‌آمیز از فناوری هسته‌ای از منظر حق بر توسعه برای جمهوری اسلامی ایران (با تأکید بر بازنمایی آن در رسانه‌ها و اندیشکده‌ها‌ی آمریکایی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر، مازندران، ایران.

2 استادیار حقوق بین الملل، موسسه آموزش عالی فروردین قائمشهر، مازندران، ایران

3 استادیار حقوق عمومی دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس، مازندران، ایران

چکیده

فناوری هسته‌ای، در کنار کاربردهای نظامی و بازدارنده خود، دارای قابلیت استفاده صلح‌آمیز برای حق بر توسعه کشورها است و این امکان در سال‌ها‌ی متمادی، کانون توجه بسیاری از حقوق‌دانان بوده است. این مقاله، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی و بهره‌گیری از آنچه که در رسانه‌های بین‌المللی بازتاب یافته، درصدد پاسخگویی به این سؤال است که استفاده کشورها، از جمله ایران از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای در راستای «حق بر توسعه» چگونه با موازین حقوق بین‌الملل، قابل ارزیابی است؟ در پاسخ به این سؤال، این فرضیه مطرح می‌شود مادامی که یک قاعده مسلم حقوق بین‌الملل، حق بر توسعه فناوری و دانش صلح‌آمیز هسته‌ای را از دولت‌ها‌ سلب نکرده باشد، توسعه در کلیت آن از جمله در حوزه فناوری هسته‌ای نه تنها ممنوع نبوده، بلکه می‌تواند در راستای «حق بر توسعه» و حقوق‌بشر و نیز به‌موجب حقوق بین‌الملل عام مجاز باشد. رسانه‌های برون‌مرزی نیز می‌توانند این موضوع را به یک مطالبه جهانی، خصوصاً برای کشورهای در حال توسعه مانند ایران از نهادهای بین‌المللی، قدرت‌ها‌ی بزرگ و صاحبان باشگاه هسته‌ای در جامعه بین‌المللی و جنبش نم (NAM) تبدیل نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Peaceful Use of Nuclear Technology from the Perspective of the Right to Development for the Islamic Republic of Iran (Emphasizing its Representation in American Media and Think Tanks)

نویسندگان [English]

  • Akbar Masoumi Tabar 1
  • Hossein Foroughiniya 2
  • Ali Babaei Mehr 3
1 PhD Student in Public International Law, Islamic Azad University, Ghaemshahr Branch, Mazandaran, Iran.
2 Assistant Professor of International Law, Farvardin Ghaemshahr Institute of Higher Education, Mazandaran, Iran
3 Assistant Professor of Public Law, Islamic Azad University, Chalous Branch, Mazandaran, Iran
چکیده [English]

Nuclear technology, in addition to its military and deterrent applications, has the potential to be used peacefully for the right of countries to development, and this possibility has been the focus of many jurists for many years. The present article, using a descriptive-analytical method and using library and documentary sources and using what has been reflected in the international media, seeks to examine the major issue that the use of countries in the international community, Especially in Iranian society, how can peaceful nuclear energy in line with the right to development be assessed in accordance with international law? In answer to this question, the hypothesis is that as long as a clear rule of international law does not deprive governments of the right to develop technology and peaceful nuclear knowledge, development in its entirety, including in the field of nuclear technology, is not only prohibited. It could not, but it could be in line with the right to development and human rights, as well as under general international law. Foreign media can also make this a global demand, especially for developing countries like Iran, from international institutions, major powers, and nuclear club owners in the international community.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nuclear Energy
  • Right to Development
  • Human Rights
  • NPT
  • IRIB World Service

مراجع

انصاری، بهروز (1391)، «مبانی حقوق همبستگی»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 41، شماره 4، صص 40-21.
ایزدی، فواد و سقای‌بی‌ریا، حکیمه (1387)، «تحلیل گفتمان انتقادی روزنامه‌ها‌ی برجسته آمریکا درباره انرژی هسته‌ای ایران»، ترجمه سید جمال‌الدین اکبرزاده، نشریه رسانه، شماره 16، صص 125-10.
بابایی، مجتبی (1394)، «استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای از منظر حقوق بین‌الملل با تأکید بر حق غنی‌سازی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 92، صص 52-33.
بیگ‌زاده، ابراهیم (1374)، حقوق بین‌الملل عمومی، (جزوه دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی).
حاجی‌یوسفی، امیرمحمد؛ غائبی، رضا (1396)، «مفهوم حق توسعه در روابط بین‌الملل از نگاه نظریه پسا‌استعماری»، مجله سیاست جهانی، دوره ششم، شماره 4، صص 40-7.
پشمی، بهرام و بلوری، پیمان، سلیمی‌ترکمانی، حجت (1399)، «جایگاه حقوق‌بشر در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی»، فصلنامه مطالعات انرژی، دوره 6، شماره 1، صص 76-59.
حسن‌بیگی، ابراهیم و حسینی، محمدرضا (1392)، «تحکیم و تثبیت حق غنی‌سازی در جمهوری اسلامی ایران در پرتو حقوق بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، سال سوم، شماره 10، صص 102-75.
زنگی‌اهرمی، عهدیه و باقرزاده، احد، عزیزی‌مرادپور، حمید (1400)، «آثار تحریم‌ها‌ی یکجانبه بر رعایت حقوق‌بشر با تأکید بر تحریم‌ها‌ی ایالات‌متحده امریکا علیه ایران»، فصلنامه مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، شماره 43، صص 68-39.
ساعد، نادر (1383)، «توسعه دانش و فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای در اسناد و آموزه‌ها‌ی حقوق بین‌الملل»، فصلنامه سیاست دفاعی، سال دوازدهم، شماره 46، صص 72-45.
سلیمی‌ترکمانی، حجت (1397)، «حق توسعه به‌مثابه حقی بشری در گستره حقوق بین‌الملل انرژی»، مطالعات حقوق انرژی، دوره 4، شماره 2، صص 426-405.
سلطانی، علی‌اصغر و شاه‌قاسمی، احسان (1389)، «آیا این مرد به بمب اتم دست می‌یابد؛ نگاهی به بازنمایی مناقشات اتمی ایران در مطبوعات آمریکا»، مجله جهانی رسانه، شماره 10، صص 14-1.
سلیمان، زهره، گودرزی‌راد، رضا، بداغی، مریم، مکاری‌زاده، وهاب، شفیع‌زاده، محمد علی (1400)، «ظرفیت‌های مدیریت مصرف انرژی در ایران در افق 1420: رویکرد مدل‌سازی جامع عرضه و تقاضای انرژی»، نشریه پژوهش‌های سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی انرژی، سال هفتم، شماره 22، صص 85-51.
شمس، محمدرضا (1385)، «بررسی گفتمان انتقادی مسئله هسته‌ای ایران در روزنامه‌ها‌ی انگلیس»، رساله دکتری آموزش زبان انگلیسی، دانشگاه اصفهان.
عبدلی، محمدعلی و دقار امیرمحمد (1381)، «انرژی، توسعه و محیط زیست»، نشریه حقوق انرژی ایران، سال دهم، شماره 26، صص 28-19.
قاسمی، غلامعلی و مویدیان، امینه (1399)، «تحریم‌ها‌ی هسته‌ای آمریکا علیه ایران از منظر حق تعیین سرنوشت اقتصادی ملت‌ها‌»، فصلنامه تعالی حقوق، شماره 7، صص 151-113.
قرشی، سیدامیرحسین و صدیق‌زاده، اصغر (1394)، «انرژی گداخت هسته‌ای راهبردی اجتناب‌ناپذیر در افق چشم‌انداز انرژی کشور»، فصلنامه راهبرد، سال بیست و چهارم، شماره 1، صص 234-205.
قائدی، حجت‌الله و صلاحی، سهراب، پروین، خیرالله (1400)، «ارزیابی سیاسی-حقوقی تحریم‌ها‌ی اقتصادی یکجانبه آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران»، دو فصلنامه دانش سیاسی، سال هفدهم، شماره 2، صص 546-519.
گرجی، ابوالقاسم (1372)، «مشروعیت حق و حکم آن با تأکید بر حق معنوی»، مجله حقوق و علوم سیاسی، شماره 29، صص 132-121.
مولایی، یوسف (1381)، «حق توسعه و جهان‌شمولی حقوق‌بشر»، مجله حقوق و علوم سیاسی، شماره 56،صص 83-49.  
مولایی، یوسف (1376)، «تحلیل حقوقی پیمان منع گسترش سلاح‌ها‌ی هسته‌ای»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 37، صص 82-65.
منتظری‌مقدم، رضا و کوچ‌نژاد، عباس، رامین‌نیا، مژگان (1398)، «ابعاد حقوقی انتقال فناوری هسته‌ای برای مقاصد صلح‌آمیز در حقوق بین‌الملل»، فصلنامه راهبرد اجتماعی- فرهنگی، سال هشتم، شماره 32، صص 214-179.
کیانی، احسان (1399)، «توصیه‌ها‌ی «مؤسسه واشنگتن» برای مذاکره با ایران»، قابل دسترسی در:
https://www.washingtoninstitute.org/media/4143?disposition=inline
 
Aliou, Maiga (2007), “Energy and Sustainable Development in Africa”, Organization for Economic Co-Operation and Development, Vol. 32. No. 3, pp. 243-271.
Bradbrook, Adrian. J (2006), “Access to Energy Services in a Human Rights Framework”, Human Rights Quarterly; Vol. 28, No. 2, pp. 1241-1265.
Blake, Aaron (2013), “Kerry on Iran: We do Not Recognize a Right to Enrich”, Washington Post, 24 November.
Boyd-Barrett, Oliver (2014), Media Imperialism, New York: Sage Publication. Britannica (2017), “Foreign Affairs Journal,” Britannica, Available at https://www.britannica.com/topic/foreign-Affairs-Journal, Access:10/11/2017.
Cort, Hugh (2011), The American Hiroshima, New York: iUniverse.
Dubowitz, Mark (September 26, 2017). How Trump Can Improve the Iran Deal At: https://www.fdd.org/analysis/2017/09/26/how-trump-can-improve-the-iran-deal/.
Daniel Joyner, (2012), “what if Iran withdrawal. From the Nuclear Non-proliferation Treaty?: can they Do that?” European Society of International Law Reflections, Volume 1, Issue 5, pp. 2-23.
Elbaredei, Mohammed; Nwogugu, Edvin; and John Rames (1995), “International Law and Nuclear: Overview of Legal Framework”, IAEA Bulletin, Vol. 3, pp. 10-24.
Enihorn, Robert and Richard Nephew (2019), ConstrainingIran’s Future Nuclear Capabilities: Foreign Policy at Brookings, Available at: https://www.brookings.edu/wpcontent/uploads/2019/03/FP_20190321_Nuclear_capabilities_WEB.pdf.
Foreign Affairs (2015), “Should Congress Approve the Iran Deal,” Available at: https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2015-09-07/should-congress-approve-iran-deal, Access: 11/11/2017.
Frankovits, Andre & Patric K. Earle (1998), The Rights Way to Development: Manual for Human Rights Approach to Development Assistance, Human Rights Council of Australia.
Freilich, Chuck (2015), “The Middle East after the Iran Nuclear Deal,” Council Foreign Relation, Available at: https://www.cfr.org/middle-east-and-north-africa/middle-east-after-iran-nuclear-deal/p36963.
Gantz, Benny (2022), “Iran Weeks away from Acquiring Materials for First Nuclear Weapon”, Available at: https:// foxnews.com/politics/i/pulished may 17 2022 8:09am EDT.
Gillon, Carmi (2017), “The Iran Nuclear Deal Has Been a Blessing for Israel,” Forein Policy, Available at: https:// foreignpolicy.com/2017/07/13/the-iran-nuclear-deal-has-been-a-blessing-for-israel-jcpoa/, Access:10/11/2017.
Livingstone, Steven (1997), Clarifying The CNN Effect: An Examination of Media Effects According to Type of Military Intervention, Research Paper, Cambridge: Harvard University.
M cCormack, James (2016), Unexpected Treason: Barack Hussein Obama, New York: BookBaby.
Miskimmon, Alister & Ben O’Loughlin & Laura Roselle (2014), Strategic Narratives: Communication Power and the New World Order. New York: Poutledge
Miller, Aron David,  Sokolsky, Richard (2016), Moving Forvard on Iran, A Policy for the Next U.S Adminisration.
      https://www.foreignaffairs.com/articles/iran/2016-11-07/moving-forvard-iran.
Mohammed, Bedjaui (1991), “Le droit au development,” Bilan et Perspective, Tome 2, Paris, Editions, A Pe done.
Marks, Stephen (2004), The Human Rights to Development: Between Rhetoric and Reality, Harvard Human Rights Journal, Vol. 17, Spring,  pp. 139-168.
Ngosso, Thierry (2013), The Right to Development of Developing Countries: An Argument Against Environmental Protection, Catholic University of Louvain, Public Reason 5 (2): 3-20.
Neame, Rebecca, Beachen (2010), “Strengthening the Nuclear Non -Proliferation Regime in the 21st Century: Multilateral Approaches to the Nuclear Fuel Cycle,” Available at: http://ir. Canterbory. Ac. Nz /handle/10092/4274.
NTI (2011), “Iran Nuclear Chronology,” Nuclear Threat Initiative, Available at: httpts://www.nti.org/media/pdfs/iran_nuclear.pdf?_=1316542527.Access:9/11.2017.
Oduwole, Olajumoke O (2014), International Law and The Right to Development: A Pragmatic Approach for Africa, International Institute of Social Studies, The Hague, The Netherlands.
Okafor, Obiora Chneda (1995), The Status and Effect of the Right to Development, in Contemporary International Law: Towards a South North “Entente, Office of High Commissioner for Human Rights.
Pletka, Danielle. (2020A), Could we Lose the Progress we ve made in the Middle East? Retrieved from https://www.aei.org/op-eds/could-we-lose-the -progress-were-made-in-the-middle-east/
Sengupta, Arjun and Archana Negi, (eds.) (2005), Reflections on the Right to Development, New Delhi: Sage Publication.
Sengupta, Arjun (2000), The Right to Development as a Human Right, Center for Health and Human Rights.
Struyk, Ryan (2017), “CNN pol: Two-thirds want to stay in Iran nuclear deal,” CNN, Available at: https://edition.cnn.com/2017/10/20/politics/poll-tramp-iran-north korea/index.html,Access:2/11/2017.
Tully, Stephen R. (2006), “The Contribution of Human Rights to Universal Energy Access”, Northwestern Journal of International Human Rights, Vol. 4, Issue 3, pp. 533-552.
Walde, T (2002), “Access to Energy Networks: A Precondition for Gross-Border Energy and Energy and Energy Services Trade,” CEPMLP Internet Journal and (with A. Gunst) Now Published in. 36. J.World Trade.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار