تحلیل گفتمان پوشش خبری سایت‌های بی‌بی‌سی‌ فارسی و العربیه فارسی در مورد «کاهش تعهدات برجامی ایران»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، گروه علوم ارتباطات، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه علوم ارتباطات، دانشکده علوم انسانی، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و به‌دنبال آن کاهش تعهدات برجامی ایران پس از یک‌سال، موضوعی بود که مورد توجه رسانه‌های مختلف برون‌مرزی قرار گرفت. هر یک از این رسانه‌‌ها بر اساس گفتمان و سیاست‌های خبری خود به پوشش اخبار مربوط به این رویداد پرداخته‌اند. هدف این مقاله شناخت گفتمان دو سایت خبری بی‌بی‌سی فارسی و العربیه فارسی در پوشش این اخبار است. روش پژوهش این مقاله، تحلیل گفتمان با رویکرد ون‌دایک و جامعه آماری آن تمام خبرهایی است که در سایت‌های مذکور و در بازه زمانی ۱۸ اردیبهشت تا 20 آبان 1398 (8 می تا 11 نوامبر 2019) به پوشش اخبار مربوط به کاهش تعهدات برجامی ایران پرداخته است. در این بازه، از بین 141 خبر منتشر شده در العربیه فارسی 8 خبر و از بین 122 خبر منتشر شده در بی‌بی‌سی فارسی 7 خبر، با روش نمونه‌گیری هدفمند و بر اساس قاعده اشباع انتخاب شده است. نتایج این بررسی نشان می‌دهد بی‌بی‌سی فارسی همسو با گفتمان امپریالیسم، خروج آمریکا از برجام را تصمیم شخصی ترامپ و ایران را عامل اصلی نقض‌کننده برجام بازنمایی می‌کند. العربیه فارسی نیز همسو با رسانه‌های غربی، ایران را عامل ناامنی در منطقه و تهدیدی برای جامعه جهانی معرفی کرده و گفتمان ایران‌هراسی را رواج می‌دهد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Discourse Analysis of News Coverage of BBC Persian and Al-Arabiya Farsi Sites on "Reducing Iran's JCPOA Obligations"

نویسندگان [English]

  • Hasan GHasemi 1
  • Leila Niroomand 2
  • Ani Mirzakhanian 2
1 Ph.D. student in Communication Sciences, Department of Communication Sciences, Faculty of Humanities, East Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Communication Sciences, Faculty of Humanities, East Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

In recent years, news about Iran's nuclear energy has always been one of the most important news in the media around the world. The signing of the Borjam agreement and a year after the signing of this agreement, the unilateral withdrawal of the United States from it and the subsequent action of Iran to reduce its Borjam obligations, became an important subject for the media. In this article, we have analyzed the news coverage related to the reduction of Iran's obligations under the Persian news sites Al-Arabiya and Persian BBC.
We have used the method of discourse analysis with Wendike approach. The period of time that we have studied and examined in this article, started on Wednesday, May 7, 2017 and continues until November 11, 2017. In this period, we selected 8 news out of 141 news published in Al-Arabiya Farsi and 7 news out of 122 news published in BBC Persian.
The results of this study show that the Persian BBC introduces the US withdrawal from Borjam as Trump's personal decision and represents Iran as the main violator of Borjam. Al-Arabiya Persian identifies Iran as a source of insecurity in the region and an important threat to the international community, and promotes a discourse of Iranophobia.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reduction of JCPOA obligations
  • Persian BBC
  • Al-Arabiya Farsi
  • discourse analysis
  • news coverage
العربیه (2009)، «درباره کانال خبری العربیه»، قابل دسترسی در:
https://web.archive.org/web/20100210085600/http://www.alarabiya.net/en/about_aa_tv.html
بهجتی‌فرد، هادی و سرابی، سعید (1395)، «مقایسه گفتمان خبری سایت‌های فارسی‌زبان شبکه‌های العربیه و بی‌بی‌سی؛ مطالعه موردی اعتراضات عمومی در بحرین»، فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی، دوره 23، شماره 85، بهار، صص 150- 133.
بشیر، حسن (1391)، خبر، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
بی‌بی‌سی فارسی (2012)، «62 سال بی بی سی فارسی: از این جا لندن است؛ تا سایت اینترنتی»،  قابل دسترسی در:
https://web.archive.org/web/20120107035012/http://www.bbc.co.uk/persian/iran/021224_a-mb-bbc.shtml
بی‌بی‌سی فارسی (2016)، «درباره مرکز رسانه‌ای بی‌بی‌سی»، قابل دسترسی در:
https://www.bbc.co.uk/mediacentre/latestnews/2016/new-head-of-persian
خلیلی، عابد (1392)، «مقایسه گفتمان پایگاه‌های الجزیره انگلیسی و پرس‌تی‌وی در مورد پوشش خبری درگیری های سوریه»، پایان‌نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه صداوسیما.
رسولی، محمدرضا، پویا نعمت‌اللهی و سیدمحمود نجاتی حسینی (1399)، «همگرایی و واگرایی گفتمان رسانه‌ای برجام»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، تابستان، صص 29 -1.
سلطانی‌فر، محمد و هاشمی، شهناز (1382)، پوشش خبری، تهران: انتشارات سیمای شرق.
 سورین، ورنر جی و دبلیو تانکارد، جیمز (1381)، نظریه‌های ارتباطات، ترجمه علیرضـا دهقـان، تهران: دانشگاه تهران.
شکرخواه یونس (1374). خبر، تهران: مرکز گسترش آموزش رسانه‌ها.
فرقانی، محمدمهدی (1382)، راه دراز گذار (بررسی تحول گفتمان توسعه سیاسی در ایران)، تهران: فرهنگ و اندیشه.
فرانکفورت، چاوا؛ نچمیاس، دیوید (1381). روش‌های پژوهش در علوم اجتماعی، (ترجمه: فاضل لاریجانی و رضا فاضل)، تهران: سروش.
قاسمی‌نسب، رضاعلی و علی ضیغمی و سیدرضا امیر احمدی (1398)، تحلیل زبان‌شناسی خروج آمریکا از برجام در گفتمان دوشبکه العربیه و المنار، دوماهنامه جستارهای زبانی، دوره: 10، شماره: 3
گودرزی، حسن (1389)، «مقایسه گفتمان خبری خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) و سایت بی‌بی‌سی فارسی در مورد اخبار هسته‌ای (با تأکید بر مسئله ساخت تأسیسات هسته‌ای قم «فردو»)» پایان‌نامه برای اخذ کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه صداوسیما.
مهدی زاده، سیدمحمد (1389). نظریه‌های رسانه: اندیشه های رایج و دیدگاه های انتقادی، تهران: نشر همشهری.
مهدی‌زاده، سیدمحمد (1380)، «تصویرسازی منفی رسانه‌های غرب از جهان اسلام و ملل شرق» فصلنامه رسانه، سال دوازدهم، شماره 47. صص 10- 21
نیک‌ملکی، محمد (1384)، «تحلیل گفتمان اخبار شبکه‌های العالم و الجزیره با تأکید بر رویدادهای عراق»، پایان‌نامه برای اخذ درجه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه صدا‌و‌سیما.
ویندال، سون، بنو سیگنایزر و جین اولسون (1387)، کاربرد نظریه‌های ارتباطات، (ترجمه علیرضا دهقان)، تهران، نشر جامعه شناسان.
ورنر، سورین، تانکارد، جیمز (1383)، نظریه‌های ارتباطات، (ترجمه: علیرضا دهقان)، تهران: دانشگاه تهران.
دهقان، علیرضا (1378)، بررسی رابطه میان افکار عمومی و رسانه،‌ تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
ون‌دایک، تئون ای (1382)، مطالعاتی در تحلیل گفتمان، تهران، دفتر مطالعات و توسعه رسانه‌ها.
ون‌دایک، تئون ای (1378)، «تحلیل گفتمان خبر»، (ترجمه حسن نورائی بیدخت). فصلنامه رسانه،6 (3)، 33-27
هوارث، دیوید (1377)، «نظریه گفتمان»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 2
هوشیار، مهدی و محمدمهدی زاده (1399)، «چهارچوب‌سازی و گفتمان‌سازی رسانه‌ها در پوشش اخبار»، فصلنامه ارتباطات و رسانه، دوره 3، شماره 7، خرداد، صص 163- 125.
Carolina Carazo-Barrantes (2020), “Agenda-setting in a social media age Exploring new methodological approaches”, The Agenda Setting Journal, Volume 5, Issue 1, March 2021, pp. 31 – 55.
Entman RM. (1993), Framing: toward clarificationof a fractured paradigm. J. Commun.
Feezell, J. T (2018), Agenda Setting through Social Media: The Importance of Incidental News Exposure and Social Filtering in the Digital Era. Political Research Quarterly, 71(2), pp. 482–494.
Harcup and Deirdre O’Neill (2010), What is news? journalism studies, Vol 2, Issue 1
Mc adam. d (1996), The framing functions of movement tactics, New York: Cambridge university press.
Michael McCarthy (2019), An Introduction to Applied Linguistics (3rd ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429424465
Philemon Bantimaroudis and Eleni Kampanellou (2007), "The Cultural Framing Hypothesis: Attributes of Cultural Alliances and Conflicts", Press/Politics, Vol. 12, No. 2, p. 82.
Scheufele, D.A. & Tewksbury, D. (2007), Framing, Agenda Setting, and Priming: The Evolution of Three Media Effects Models. In Journal of Communication, Vol. 57, No.1, pp. 9-20.