تأثیرات سیاسی و رسانه‌ای دیپلماسی سایبری آمریکا در ایران (با تأکید بر دولت باراک اوباما)

نوع مقاله : ترویجی

نویسنده

دکتری روابط بین‌الملل، گروه روابط بین‌الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

فضای سایبری کنشگری جهانی دارد. این فضای نوپدید، ملت‌ها و شهروندان در سرتاسر جهان را به هم متصل کرده و تعاملات و اختلافات بین آنها را تقویت می‌کند. ایالات‌متحده آمریکا نیز که در حوزه سایبری پیشگام است، با بهره‌گیری از دیپلماسی سایبری، دیدگاه‌ها، منافع و ارزش‌های خود را ترویج می‌کند. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر تحلیل پیامدهای سیاسی-رسانه‌ای «سایبر دیپلماسی» دولت اوباما در قبال ایران است. پرسش اصلی این است که سایبر دیپلماسی آمریکا در دوره اوباما چگونه بر تحولات سیاسی ایران تأثیرگذار بوده است؟ در این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی، ابتدا دیپلماسی سایبری آمریکا در دوره اوباما در قبال ایران و سپس تأثیرات سیاسی آن بر جامعه ایرانی بررسی شده است. نتایج نشان می‌دهد که دیپلماسی سایبری آمریکا در دوره جرج بوش پسر به‌صورت محدود شروع شد، ولی در دوره اوباما از تمام ظرفیت دیپلماسی سایبری مانند وبلاگ، فیس‌بوک، یوتیوب، توییتر، مرورگرها و غیره در دیپلماسی عمومی و سایبری آمریکا در قبال ایران استفاده شد. در مجموع می‌توان گفت در زمینه‌هایی از جمله ایجاد برخی از ناآرامی‌های داخلی بعد از انتخابات 88 و جاسوسی و تروریسم سایبری، سایبر دیپلماسی آمریکا فعالانه عمل کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Political and Media Implications of US Cyber Diplomacy on Iran (With Emphasis on the Barack Obama Administration)

نویسنده [English]

  • Aboozar Omrani
PhD in International Relations, Department of International Relations, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Cyberspace is universally active. This emerging space connects nations and citizens around the world and strengthens interactions and differences between them. The United States, a pioneer in cyberspace, also promotes its views, interests, and values through cyber diplomacy. Accordingly, the purpose of this study is to examine the political-media implications of the Obama administration's "cyber diplomacy" toward Iran. The main question is how US cyber diplomacy during the Obama era influenced Iran's political developments? In this article, using descriptive-analytical method, first, US cyber diplomacy in the Obama era towards Iran and then its political effects on Iranian society are examined. The results show that US cyber diplomacy began in a limited way under George W. Bush, but under Obama it used the full potential of cyber diplomacy such as blogs, Facebook, YouTube, Twitter, browsers, etc. in US public and cyber diplomacy towards Iran. Overall, US cyber-diplomacy has been active in areas such as the post-election unrest of 2009, espionage and cyber-terrorism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cyber Diplomacy
  • United States
  • Barack Obama
  • Islamic Republic of Iran
  • Cyber Terrorism
 ابراهیمی‌فر، طاهره، یعقوبی‌فر، حامد (1393)، «تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر افکار عمومی (بررسی موردی انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1388)»، دانش انتظامی پلیس پایتخت، شماره 20، صص 94-69.
 امینی، آرمین، امیری، مرضیه (1393)، «تأثیر سایبر دیپلماسی در سیاستگذاری‌های امنیتی-راهبردی ایالات متحده امریکا (2002-2013)»، فصلنامه جغرافیای سرزمین، سال یازدهم، شماره 41، صص 101-91.
 آهنی‌امینه، محمد، فتح‌اللهی، فاطمه زهرا (1393)، «حقوق بین‌الملل مدرن در مواجهه با جنگی پست مدرن (نبرد سایبری)»، راهبرد، سال بیست و سوم، شماره 72، صص 149-121.
 پازکیان، اسدالله، آذین، احمد، جعفری‌نژاد، مسعود (1398)، «بررسی ابعاد و شاخص‌های دیپلماسی عمومی مقام معظم رهبری در سیاست خارجی»، پژوهش‌های سیاسی و بین‌المللی، سال دهم، شماره فوق‌العاده، صص 346-323.
 جردن، تیم (1398)، «سیاست‌های اطلاعاتی: آزادی و استثمار در عصر دیجیتال»، ترجمه مریم شیر محمدی، مطالعات رسانه‌های جدید، سال پنجم، دوره 2، صص 297-269.
 حاج‌زرگرباشی، سید روح الله، موحدیان، احسان (1397)، «سایبر دیپلماسی دولت آمریکا؛ تأثیر صحفه فیس بوک وزارت امور خارجه آمریکا بر نگرش کاربران ایرانی نسبت به جامعه ایران»، مطالعات رسانه‌های نوین، سال چهارم، شماره 15، صص 110-72.
 حسین‌پور، محمدباقر (1398)، «دیپلماسی عمومی ایالات‌متحده در عراق در دوران جورج د. بوش»، مجله بین‌المللی پژوهش ملل، دوره چهارم، شماره 40، صص 68-47.
 حسینی، حسین، مقدم‌فر، حمیدرضا، قنبرلو، مصطفی (1393)، «واکاوی نقش و کارکرد شبکه‌های اجتماعی مجازی در حوادث انتخابات سال 1388 جمهوری اسلامی ایران»، آفاق امنیت، سال هفتم، شماره 24، صص 76-52.
 خانیکی، هادی، اتابک، محمد، عزیزی، فرید (1396)، «تحلیل وضعیت شبکه‌های اجتماعی مجازی در ایران با رویکرد حوزه عمومی هابرمارس (مورد مطالعه چند گروه فیس‌بوکی)»، مطالعات فرهنگ و ارتباطات، دوره هجدهم، شماره 37، صص 130-101.
 خلف‌رضایی، حسین (1392)، «حملات سایبری از منظر حقوق بین‌الملل (مطالعه موردی: استاکس نت)»، مجلس و راهبرد، دوره بیستم، شماره 73، صص 153-125.
 دستجردی، حسن، میرمحمدی، زهرا (1393)، «فضای سایبری و تعاریف جدید در جغرافیای سیاسی»، فصلنامه جغرافیا، سال دوازدهم، شماره 42، صص 156-143.
 دستجردی، نگین (1393)، «بررسی نقش شبکه‌های‌سایبری بر هویت فرهنگی دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 1391-1390»، جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و پنجم، شماره 2، صص 170-159.
 رحمانی، منصور (1393)، «دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی»، مطالعات راهبردی جهانی شدن، سال ششم، شماره 15، صص 89-63.
 طباطبائی، سید محمد، سلیمی، حسین، موحدیان، احسان (1395)، «تأثیر سایبر دیپلماسی آمریکا بر دیدگاه کاربران ایرانی فضای مجازی (مورد مطالعه: سایت صدای آمریکا)»، مطالعات رسانه‌های نوین، سال دوم، شماره 6، صص 161-122.
 طباطبائی، سیدمحمد، موحدیان، احسان (1396)، «تأثیر سایبر دیپلماسی آمریکا بر دیدگاه کاربران ایرانی فضای مجازی (مورد مطالعه: سایت رادیو فردا)»، پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال پنجم، شماره 20، صص 88-58.
 طوفان، مسعود (1395)، «جایگاه و ظرفیت سفارت‌خانه‌های مجازی در دیپلماسی نوین»، فصلنامه رسانه، سال بیست و هفتم، شماره 2، صص 138-124.
 عاملی، حامد و دیگران (1395)، «جایگاه رسانه‌های اجتماعی در دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات علوم اجتماعی ایران، سال سیزدهم، شماره 51، صص 107-91.
 فاضلی، حبیب‌الله، افضلی، توحید (1394)، «دیپلماسی عمومی ایالات‌متحده در قبال جمهوری اسلامی ایران در دولت اوباما (با تأکید بر فضای سایبری)»، مطالعات قدرت نرم، سال پنجم، شماره 12، صص 159-139.
 فرقانی، محمدمهدی، مؤذن، کاظم (1394)، «دولت یازدهم و دیپلماسی رسانه‌ای آمریکا؛ بررسی ابعاد و چارچوب‌های محتوایی ‌سایت‌ فارسی ‌صدای ‌آمریکا»، مطالعات رسانه‌هاینوین، سال‌اول، شماره 2، صص 31-1.
 فرهنگی، علی‌اکبر، کربلایی، حسن (1393)، «دیپلماسی دیجیتال و روابط میان دولت‌ها در جوامع معاصر»، مطالعات رسانه‌ای، سال نهم، شماره 24، صص 99-87.
 قاجارقیونلو، سیامک (1391)، مقدمه حقوق سایبر: درآمدی بر جامعه‌شناسی حقوق توسعه و پیش‌نیازهای قانون‌نویسی در فضای سایبر، تهران: میزان.
 کافی، سعید (1399)، «شاخص‌های دفاعی-امنیتی فضای سایبری زیرساخت‌های حیاتی و حساس جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر رویکردهای پدافند غیرعامل»، سیاست دفاعی، سال بیست و هشتم، شماره 111، صص 91-71.
 مایلی، محمدرضا، بهمنی، محمد سعید (1391)، «جنگ سرد نوین و رقابت بین قدرت‌های جهانی در فضای سایبر»، پژوهشنامه روابط بین‌الملل، دوره پنجم، شماره 20، صص 162-133.
 محمدعلی‌پور، فریده، نوروزپور، محمدرضا (1398)، «دیپلماسی دیجیتال آمریکا در برابر ایران در دوران ریاست جمهوری اوباما»، مطالعات رسانه‌های نوین، سال پنجم، شماره 18، صص 258-229.
 موحدیان، احسان (1395)، مطالعه تأثیر سایبر دیپلماسی آمریکا بر دیدگاه کاربران ایرانی فضای مجازی، رساله دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی.
 منصوری، عزیز (1390)، «تأثیر تحول فناوری اطلاعات در عملکرد دستگاه دیپلماسی»، سیاست خارجی، سال بیست و پنجم، شماره 3، صص 674-657
 موسوی، سید‌علی، اصغری‌راد، جواد (1388)، «بخش فارسی صدای آمریکا: توفیق یا شکست رسانه تلویزیونی در دیپلماسی عمومی»، تحقیقات فرهنگی، دوره دوم، شماره 7، صص 165-153.
 نورمحمدی، مرتضی (1390)، «جنگ نرم، فضای سایبر و امنیت جمهوری اسلامی ایران»، راهبرد فرهنگ، شماره 16، صص 145-127.
 نوروزپور، مرتضی (1398)، «تحلیل اعتراض‌های سیاسی دی ماه 1396»، پژوهشنامه علوم سیاسی، سال چهاردهم، شماره 4، صص 220-185.
مؤمن‌نسب، روح‌الله (1392)، «14 میلیارد بسته اطلاعاتی، عواید آژانس امنیت ملی آمریکا از حضور ایرانیان در اینترنت»، (18 شهریور 1392)، سایت اینترنتی رجانیوز، قابل دسترسی در:
 https://www.rajanews.com.
مطهری، علی (1400)، «واکنش توییتری علی مطهری به توافق ایران و چین»، سایت اینترنتی خبر‌آنلاین، قابل دسترسی در:
 https://www.khabaronline.ir/news.
مظفری، منصور (1388)، «تحلیل روزنامه آمریکایی از شعار مرگ بر روسیه و چین در نمازجمعه تهران»، (28 تیر 1388)، روزنامه آفتاب یزد، شماره 2681، سایت اینترنتی مگیران، قابل دسترسی در:
 Adesina, Olubukola S (2017), “Foreign Policy in an Era of Digital Diplomacy”, Adesina, Cogent Social Sciences, No. 3, Pp: 1-13.
 Asgharirad, Javad (2012), U.S. public diplomacy towards Iran during the George W. Bush Era, Ph.D. Thesis, the Department of History and Cultural Studies of the Freie Universität Berlin.
 Barrinha, André & Renard, Thomas (2017), “Cyber-Diplomacy: The Making of an International Society in the Digital Age”, Global Affairs, Vol. 3, Nos. 4-5, Pp: 353-364.
 Cho, Yun Young (2012), “Public Diplomacy and South Korea’s Strategies”, The Korean Journal of International Studies, Vol. 10, No. 2, pp: 275-296.
 Eksi, Muharrem (2018), “Public Diplomacy: A New Framework for Foreign Policy Analysis”, 4th International Relations Congress, Akdeniz University, May 26 2017, Available at: ttps://www.researchgate.net/publication.
 Hallams, Ellen (2010), “Digital Diplomacy: The Internet, The Battle for Ideas & Us Foreign Policy”, CEU Political Science Journal, Vol. 5, No. 4, pp: 538-574
 Trajkov, Viktorija & Trajkov, Goran (2015), “The Influence of Public Diplomacy on the States Visibility in the International Relations”, Journal of Liberty and International Affairs, Vol. 1, No. 2, pp: 70-78.
 Verrekia, Bridget (2017), “Digital Diplomacy and Its Effect on International Relations”, Independent Study Project (ISP) Collection, Available at:  https://digitalcollections.sit.edu/isp.