ظرفیت‌های برون‌مرزی رسانه ملی در ارتقای دیپلماسی رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی: منطقه خلیج فارس)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، گروه علوم ارتباطات اجتماعی، دانشکده دین و رسانه، دانشگاه صداوسیما، قم، ایران

2 استادیار دانشگاه صداوسیما، تهران، ایران

چکیده

مواجهه با افکار عمومی کشورهای حوزه خلیج فارس، برای جمهوری اسلامی ایران بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه از یک‌سو روابط فرهنگی گسترده‌ای میان ملت‌های این منطقه برقرار است و از سویی دیگر رسانه‌های بیگانه و معاند در راستای ایران‌هراسی، تصویری سیاه از ایران را به افکار عمومی در این منطقه عرضه کرده‌اند. بر‌ همین اساس و مبتنی بر جایگاه محوری معاونت برون‌مرزی صداوسیما در عرصه دیپلماسی رسانه‌ای، این پرسش مطرح است که ظرفیت‌های برون‌مرزی رسانه ‌ملی برای تقویت جایگاه ایران نزد افکار عمومی منطقه خلیج ‌فارس چیست؟ در پژوهش حاضر در چارچوب نظری دیپلماسی رسانه‌ای، تلاش شده است تا با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 12 نفر از صاحب‌نظران رسانه‌ای، سیاسی و فرهنگی حوزه خلیج فارس، ظرفیت‌های رسانه ملی در ارتقاء سطح دیپلماسی رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران در این منطقه مطالعه شود. تعداد مصاحبه‌شوندگان بر اساس شیوه نمونه‌گیری هدفمند و اشباع نظری داده‌ها مشخص شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز بر‌اساس شیوه داده‌بنیاد بوده است. یافته‌ها حاکی از آن است که برون‌مرزی صداوسیما، این ظرفیت را دارد که با اقداماتی از قبیل تشکیل و تأسیس مجامع رسانه‌ای مشترک، تقویت تولید محتوا بر اساس ذائقه مخاطبان منطقه خلیج فارس، ارائه آموزش‌های رسانه‌ای و همچنین ارتباط مؤثر با ایرانیان مقیم کشورهای حاشیه خلیج فارس، در جهت ارتقاء دیپلماسی رسانه‌ای و تأمین منافع ملی کشور گام‌های بیشتری بردارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

RIB's World Service Capacities in Promoting the Media Diplomacy of the Islamic Republic of Iran (Case study: Persian Gulf Region)

نویسندگان [English]

  • masoud Nikravesh 1
  • Alireza Pouya 2
1 MA in Social Communication Sciences, Faculty of Religion and Media, IRIB University, Qom, Iran.
2 Assistant Professor, IRIB University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Facing with the public opinions of Persian Gulf Countries is very important for Islamic Republic of Iran; since, on the one hand, there are extensive cultural relations between the nations of this region, and on the other hand, foreign and hostile media in the direction of Iranophobia have presented a black image of Iran to the public opinion in this region. Based on the pivotal position of IRIB World Service in the field of media diplomacy, this question is arised that what are the capacities of national media to improve the public opinions of the Persian Gulf region about Iran’s position. Therefore, in this research, we try to study the capacities of national media to promote the level of media diplomacy of Islamic Republic of Iran in this region by using a semi-structured interview with twelve media, political and cultural experts of the Persian Gulf. The number of interviewees is based on targeted sampling method and theoretical data saturation. The findings indicate that the IRIB World Service has the capacity to take measures such as forming joint media assemblies, strengthening content production based on the tastes of the Persian Gulf audience, providing media training and effective communication with Iranians living in the Persian Gulf countries to take more steps to promote media diplomacy and ensure the national interests of the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media Diplomacy
  • IRIB World Service
  • the Persian Gulf
  • Public Opinions

مراجع

 آقازاده، غلامرضا (1369)، نفت و خلیج فارس، مجموعه مقالات سمینار بررسی مسائل خلیج فارس، تهران: مرکز مطالعات خلیج فارس، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌الملل.
افضلی، رسول، احمدی، سیدعباس، واثق، محمود و جهانیان، منوچهر (1393)، «دیپلماسی گردشگری و تأثیر آن بر همکاری و همگرایی میان کشورهای منطقه خلیج فارس»، فصلنامه بین‌المللی انجمن جغرافیای ایران، سال دوازدهم، شماره 43.
 بزرگمهری، مجید و نعمتی، فاطمه (1390)، «تأثیر دیپلماسی رسانه‌ای بر سیاست خارجی؛ تبیین راهکارها»، نشریه علوم سیاسی، دوره 7، شماره 17، ص 158-139.
 بلیس، جان و اسمیت، استیو (1383)، جهانی شدن سیاست؛ روابط بین‌الملل در عصر نوین؛ موضوعات بین‌المللی جهانی شدن در آینده (جلد دوم)، ترجمه ابالقاسم راه‌چمنی، تهران: انتشارات موسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
پورحسن، ناصر (1379)، «فن­آوری ارتباطی؛ حاکمیت دولت­ها و تبادل فرهنگ­ها»، فصلنامه مطالعات ملی، سال دوم، شماره 6.
حمیدی­نیا، حسین (1381)، ایالات متحده آمریکا، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
خرازی‌آذر، زهرا (1394)، «درک مفهوم دیپلماسی رسانه‌ای؛ رسانه‌ها به مثابه بازیگران نوین دیپلماتیک»، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره 11، شماره 32، ص 117-135.
خسروی، افسانه و رزمجو، علی‌اکبر و شبکلائی‌عنایتی، علی (1394)، «دیپلماسی عمومی جدید؛ بسترساز قدرت دیپلماسی رسانه‌ای»، فصلنامه تحقیقات سیاسی بین‌المللی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، شماره 22، ص 148-125.
دانایی­فرد، حسن و امامی، سیدمجتبی (1386)، «استراتژی‌های پژوهش کیفی؛ تأملی بر نظریه­پردازی داده­بنیاد»، مجله اندیشه مدیریت، سال اول، شماره دوم، صص 97-69.
دهقانی‌فیروزآبادی، سیدجلال (1389)، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).
رفیع پور، فرامرز (1380)، کندوکاوها و پنداشته‌ها؛ مقدمه ای بر روش‌های شناخت جامعه و تحقیقات اجتماعی، چاپ چهارم، تهران: شرکت سهامی انتشار.
ساداتی، سیدنصرالله (1393)، «نقش شبکه‌های برون‌مرزی رسانه ملی در دیپلماسی رسانه‌ای با تأکید بر شبکه‌های العالم و پرس‌تی‌وی»، مجله پژوهش‌های ارتباطی. سال 21، شماره 3، ص 120-99.
شیخ‌الاسلامی، محمدحسن و نوری، حامد (1396)، دیپلماسی عمومی (جلد اول)، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
عاملی، سیدحامد و خرازی‌آذر، رها و مظفری، افسانه (1396)، «نقش تکنولوژی‌های نوین رسانه‌ای در دیپلماسی رسانه‌ای جمهوری اسلامی ایران»، مجله راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال ششم، شماره 22، ص 176-153.
عزتی، عزت‌الله (1394)، جغرافیای سیاسی جهان اسلام، تهران: انتشارات مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی (ص). فتوحی، صمد (1389)، جهانی شدن و همگرایی منطقه‌ای کشورهای حوزه خلیج فارس، مجموعه مقالات چهارمین کنگره بین‌المللی جغرافی­دانان جهان اسلام، زاهدان.
محمدی، منوچهر (1384). سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران؛ اصول و مسایل. تهران: انتشارات دادگستر.
منصوریان، یزدان (1386)، گراندد تئوری چیست و چه کاربردی دارد، ویژه‌نامه همایش علم اطلاعات و جامعه اطلاعاتی. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
میرحسینی، عبدالحمید و محمدی‌دوستدار، حسین (1393)، «دیپلماسی عمومی به مثابه قدرت نرم»، مطالعات قدرت نرم، سال چهارم، شماره 11، صص 147- 127.
میررضوی، فیروزه و احمدی‌لفورکی، بهزاد (1383)، راهنمای منطقه و کشورهای حوزه خلیج فارس، تهران: انتشارات مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر.
وحیدی، موسی‌الرضا (1389)، دیپلماسی در جهان در حال تحول؛ سازوکار و کارکردهای نوین، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
 هالستی، کالوی یاکو (1383)، مبانی تحلیل سیاست بین‌الملل، ترجمه بهرام مستقیمی و مسعود طارم‌سری، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
هوشی‌سادات، محمد (1396)، تاریخ سیاسی- اجتماعی خاورمیانه از عصر قدیم تا پسا عصر جدید، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
Barston, R,P (2006), Modern Diplomacy and International Relations, London: Pearson Education LKO.
Ebo, E (1996), Media Diplomacy and Foreign Policy: Toward a Theoretical Frameworks, In: A. Malek (ed), News Media And Foreign Relations, New York: Routledge.
Fisher, Ali (2009), Four Seasons in One Day. In: Routledge Handbook of Public Diplomacy, Ed. N. Snow and Ph. M. Taylor. New York: Routledge. 251-261.
Melissen, Jan (2005), the New Public Diplomacy: Soft Power in International Relation, New York Palgrave Mac Millan.
Neuman, Lawrence (1977), social research methods: qualitative and quantitative Approaches, 3d. ed. Boston,Allyn and Bacon.
Powell, Ronald (1999), recent trends in research: a methodological essay, Library and Information Science Research.
Taylor, P.M (1997), Global Communication. International Affairs and the Media since 1945, New York: Routledge.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار