تحلیلی بر تجاوز نظامی عربستان سعودی به یمن از منظر حقوق بشردوستانه اسلامی و ارائه رویکردهای رسانه ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق بین‌الملل، دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره)، نوشهر، ایران

چکیده

عربستان سعودی تجاوز نظامی به یمن را به شکل حملات هوایی و سپس به­ صورت همه ­جانبه تحت عنوان عملیات «طوفان قاطعیت» در 25 مارس 2015 آغاز نمود و جهان اسلام را درگیر این موضوع کرد.حقوقبشردوستانه­ اسلامی همواره تلاش داشته است که به ­هنگام وقوع جنگ­ های خونین با الزام فرماندهان و سربازان مسلمان به رعایت رفتار انسانی و اجرای دستورات دینی، آثار و لطمات جنگ را به حداقل کاهش دهد. این قواعد در مخاصمه مسلحانه عربستان سعودی علیه یمن به ­عنوان دو کشور اسلامی نه تنها قابلیت اعمال دارد، بلکه به ­عنوان یک تکلیف اسلامی برای آنها لازم ­الاجرا است. بر این اساس، مسئله این مقاله درباره جایگاه قواعد حقوق بشردوستانه اسلامی در حمله عربستان سعودی به یمن شکل گرفته است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و تکنیک جمع­ آوری اطلاعات، کتابخانه­ ای- اسنادی بوده است. نتایج پژوهش، نقض مکرر حقوق بشردوستانه اسلامی توسط دولت ریاض و ائتلاف سعودی در جنگ علیه یمن را به اثبات می‌رساند. پیشنهاد می‌شود رسانه ­های برون‌مرزی صداوسیما، برای تبدیل این موضوع به یک مطالبه شرعی و اسلامی برای جهان اسلام، بیشتر از قبل، ویژه ‌برنامه‌هایی را در این خصوص تولید و پخش کنند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Analysis of Saudi Arabia's Military Invasion to Yemen from the Prespective of Islamic Humanitarian Law and Presenting Media Approaches

نویسنده [English]

  • Behzad Seify
Assistant Professor of International Law, Imam Khomeini Naval Academy, Nowshahr, Iran
چکیده [English]

Saudi Arabia launched a military aggression on Yemen in the form of airstrikes and then in full force under "Operation Decisive Storm" on March 25, 2015, and finally it involved the Muslim world. Islamic humanitarian law has always sought to minimize the effects of war during bloody wars through forcing Muslim commanders and soldiers to observe humane behavior and carry out religious orders. These rules are not only applicable in Saudi Arabia's armed conflict against Yemen as two Islamic countries, but also as an Islamic obligation for them. Accordingly, the main question of this article is as follows; how the rules of Islamic humanitarian law were violated in the Saudi aggression on Yemen. The research method was descriptive-analytical and the data collection technique was library-documentary. The results of the study prove the repeated violations of Islamic humanitarian law by the Riyadh government and the Saudi coalition in the war against Yemen. It is suggested that the IRIB World Service produce and broadcast more special programs in this regard than before in order to turn this issue into a religious and Islamic demand for the Islamic world.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Humanitarian Law
  • Saudi Arabia
  • Yemen
  • Military Aggression
  • IRIB World Service
قرآن کریم
اسماعیلی‌نسب، حسن (1395)، «نقش قطعنامه 2216 شورای امنیت در اجرای حقوق بشردوستانه بحران یمن»، فصلنامه مطالعات بین­المللی، دوره 13، شماره 1، صص 157-127.
 برزنونی، محمدعلی (1382)، «آثار حقوقی جنگ بر سرزمین در اسلام و حقوق بین­الملل معاصر»، مجل حقوق دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شماره 28، صص  302-265.
 جعفری، سیداصغر (1398)، «حمله نظامی عربستان به یمن از نگاه حقوق بین ­المللی بشردوستانه»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 94، شماره 2، صص 611-591.
 حشمت، فهیمه (1397)، «واکاوی اقدامات نظامی ائتلاف به رهبری عربستان در یمن از منظر حقوق بشردوستانه بین ­المللی»،  فصلنامه سیاست خارجی، دوره 32، شماره 1، صص 86-58.
رستم­ زاده، حسین و مجتبی ابراهیمی (1396)، «جنایت جنگی و جنایات علیه بشریت عربستان سعودی در یمن از منظر حقوق بین­ الملل»، پژوهشنامه رسانه بین­ الملل، دوره 2، شماره 2، صص 76-47.
ژان ماری، هنکرتر و همکاران (1387)، حقوق بین­ الملل بشردوستانه عرفی، (ترجمه: امور بین­ الملل قضایی جمهوری اسامی ایران  و کمیته بین‌المللی صلیب سرخ)، ویرایش کتایون حسین نژاد و پوریا عسکری، تهران: مجمع علمی فرهنگی مجد.
 سادات­ شارق، زهرا و  علیرضا محمدی مطلق (1395)، «مسئولیت بین­ المللی کشورهای عضو ائتلاف در مخاصمه یمن»، فصلنامه آفاق امنیت، دوره 9، شماره 33 ، صص 208-173.
 سیفی، بهزاد و سهراب مجدفر (1399)، «بررسی روش ­ها و فن­آوری ­های جنگ دریایی از منظر حقوق بین­ الملل بشردوستانه»، فصلنامه علمی علوم و فناوری دریا، شماره 93، صص 55-39.
 سیفی، بهزاد و حسین شریفی طرازکوهی (1398)، «ضرورت آموزش حقوق مخاصمات مسلحانه (دریایی) در نیروهای مسلح با تأکیدی بر کارکنان نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه علمی آموزش علوم دریایی، شماره 19، صص 85-68.
 شریفی طراز کوهی، حسین (1390)، حقوق بشردوستانه بین ­المللی، تهران: نشر میزان.
 ضیایی­ بیگدلی، محمدرضا (1394)، حقوق بین­الملل بشردوستانه، چاپ سوم، تهران: گنج دانش.
ضیایی­ بیگدلی، محمدرضا (1385)، اسلام و حقوق بین‌الملل، تهران: گنج دانش.
 عزیزی، ستار (1392)، «مطالعه­ تطبیقی قواعد بنیادین حقوق بشردوستانه در «نهج ­البلاغه» و «گزارش قواعد عرفی حقوق بین­ الملل بشردوستانه»»، فصلنامه پژوهشنامه نهج ­البلاغه، دوره 1، شماره 1، صص 95-85. 
 فاضل لنکرانی، محمدجواد (1393)، «همایش اسلام و حقوق بشردوستانه بین ­المللی»، قم، مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و مرکز مطالعات تطبیقی اسلام و حقوق بین‌الملل.
فضائلی، مصطفی (1395)، «مداخله نظامی در یمن از منظر حقوق بین­­ الملل»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 64، شماره 1، صص 70- 41.
کاظمی، احمد (1398)، «جنایات بین­ المللی عربستان سعودی در یمن و چگونگی نقش ­آفرینی دیوان بین ­المللی کیفری (با تأکید بر رسالت رسانه ­های برون‌مرزی)»، پژوهشنامه رسانه بین­ الملل، دوره 4 شماره 4، صص 150-115.
ممتاز، جمشید؛ رنجبریان، امیرحسین (1384)، حقوق بین ­الملل بشردوستانه (مخاصمات مسلحانه داخلی)، تهران: نشر میزان.
مبلغی، احمد (1390)، «حقوق بشردوستانه اسلامی و تعامل آن با حقوق بشردوستانه بین ­المللی»، فصلنامه اسلام و حقوق بشردوستانه بین‌المللی، ش 9، صص 70-65.
مبلغی، احمد (1390ب)، «دلایل فقهی تحریم سلاح هسته‌ای»، فصلنامه اسلام و حقوق بشردوستانه بین ­المللی، شماره 9، صص 25-20.
محقق­ داماد، سید مصطفی (1387)، «همایش حقوق بین ­المللی بشردوستانه عرفی»، فصلنامه اسلام و حقوق بشردوستانه بین­ المللی، شماره 8، صص 15-9.
محقق­ داماد، سیدمصطفی (1372)، «مفهوم اسلامی حقوق بشردوستانه»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 29، صص 232-219.
مقام معظم رهبری (1390)، «پیام به نخستین کنفرانس بین‌المللی خلع سلاح هسته‌ای و عدم اشاعه»، قابل بازیابی در:
https://farsi.khamenei.ir/message-content?id=9171
موسی ­زاده، رضا (1388)، اسلام و حقوق بین­ الملل کیفری، گردآوری و تدوین مهدی ذاکریان (مفاهیم کلیدی حقوق بشر)، تهران: بنیاد حقوقی میزان.
میرعباسی، سیدباقر؛ اسفندیاری، چنگیز (1393)، «حق دسترسی به غذا در مخاصمات از منظر موازین حقوق بین ­الملل»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 78، شماره 88، صص 36-7.
نگهداری، عوض (1386)، «جنگ، غیرنظامیان و حقوق بشردوستانه در اسلام»، معرفت 118 ویژه‌نامه حقوق، دوره 16، شماره 118، صص 46-33.
Bennoune, K (1994), "As-Salāmu `Alaykum? humanitarian law in islamic jurisprudence", Michigan Journal of International Law, Vol. 15, NO.2, PP: 605-643.
Mundis, Daryl A. (2008), The Law of Naval Exclusion Zones, A Thesis Submitted for the Degree of  Doctor of Philosophy, University of London The London School of Economics and Political Science Law Department. 
Doebbler, Curtis to F. J. (2005), Introduction to International Humanitarian Law, published and distributed by CD publishing, Washigton.
Fink, Martin D. (2017), Naval Blockade and the Humanitarian Crisis in Yemen, Netherlands International Law Review, VOL. 64, PP: 291–307
Khadduri, M. (1966), The Islamic Law of Nations: Shaybani’s Siyar, The John Hopkins Press, United States of America.
Kareem, Fahim (2015), Saudi-Led Group Said to Use Cluster Bombs in Yemen, Available at: "Saudi-Led Group Said to Use Cluster Bombs in Yemen"the New York Times, (3 May 2015).
Lamya, Khalidi (2015), “Yemeni Heritage, Saudi Vandalism”, http://www.nytimes.com/2015/06/27/opinion/yemeni-heritage-saudi-vandalism.html
Lawan, A, Haruna, B, Laminu, Babagana, Karumi, (2014), War and Islamic Humanitarian Law: Appraising Warfare and Distinction as a Principle in Hostilities, International Journal of Humanities and Social Science, Vol. 4, No. 5(1), PP: 225-235.
 Melvin, D (2015), “UNICEF: Shipment of medical supplies, other aid reaches Yemens capital”, available at: CNN, http://edition.cnn.com/2015/04/10/middleeast/yemen-crisis/.
Naima, A.A. (1996), Toward an Islamic Reformation: Civil Liberties, Human Rights and International Law, Syracuse University Press, Syracuse.
Okon, Etim E, (2014), "islam, war and international humanitarian law", European Scientific Journal, VOL.10, No.14, PP: 100-115.
Sultan, H. (1988), The Islamic Concept in UNESCO, International Dimensions of Humanitarian Law, UNESCO, Paris.
Schmitt, Michael N. (2008), "The Principle of Distinction and Weapon Systems on the Contemporary Battlefield", the quarterly journal, Vol. 7, NO. 1, PP: 46-56.
The Rome Statute of the International Criminal Court (1988).
UNICEF (2015), “Hundreds of children killed or maimed in deadly month long fighting in Yemen”, UNICEF, Available at: https://www.unicef.org/mena/press-releases/hundreds-of-children-killed-or-maimed-in-yemen.
Human Rights Watch (2015), “Dispatches: Renewed Fighting in Yemen Should Not Mean”, Available at: "Dispatches: Renewed Fighting in Yemen Should Not Mean Renewed Violations – Human Rights Watch"hrw.org./May/2015.
TodaysZaman (2015), “Saudi Arabian-led intervention in Yemen explained”, Available at: TodaysZaman,
 thepeninsulaqatar (2015), “The peninsula Qatar – UN preparing vast in Yemn”, Available at: thepeninsulaqatar .com. "The Peninsula Qatar – UN preparing vast aid operation in Yemen" .
Amnesty (2015), “Yemen: 'Our kids are bombed': Schools under attack in Yemen”, Available at: https://www.amnesty.org/en/latest/news/2015/12/bombing-of-schools-by-saudi-arabia-led-coalition-in-yemen/
Guardian (2015), “Aid flights to Yemen blocked after Saudi Arabian jets bomb airport runway”, Available at: http://www. theguardian.com/world/2015/apr/28
/aid-flights-to-yemen-blocked-after-saudi-arabia-bombs-airport-runway.