نقش رسانه‌های برون‌مرزی در پیشبرد دیپلماسی گردشگری جمهوری اسلامی ‌ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکترای سیاست‌گذاری فرهنگی و عضو هیات علمی ‌مؤسسه آموزش عالی مولوی، تهران، ایران

چکیده

دیپلماسی گردشگری مورد توجه بسیاری از کشورها از جمله ‌ایران برای اهداف فرهنگی و اقتصادی است. هدف اصلی دیپلماسی گردشگری که بخشی از دیپلماسی فرهنگی قلمداد می‌گردد، تقویت قدرت نرم است. به بیان واضح‌تر، دیپلماسی گردشگری می‌کوشد تصویر یک کشور را در نظام بین‌الملل از طریق جذب گردشگر و ارتباطات فرهنگی بهبود ببخشد. با توجه به اِعمال تحریم‌های مالی و نفتی امریکا علیه ایران، توجه به حوزه گردشگری می‌تواند منافع زیادی را برای ایران به‌همراه داشته باشد. بر این اساس، آسیب‌شناسی دیپلماسی گردشگری ایران با تمرکز بر شناخت چالش‌ها و موانع موجود در این زمینه و ارائه راهکارهای رسانه‌ای، هدف اصلی این مقاله را تشکیل می‌دهد که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. نتایج این مقاله نشان می‌دهد در صورت اتخاذ رویکردی کنشگرانه، فعال و بهره‌گیری بهینه از رسانه در دیپلماسی گردشگری می‌توان ضمن کاهش تنش با برخی از کشورها، درآمدهای ارزی ناشی از گردشگری و قدرت نرم ایران را افزایش داد. در این روند نقش رسانه‌های برون‌مرزی در معرفی جاذبه‌های گردشگری کشور و جذب گردشگر خارجی انکارناپذیر است. بر این اساس، پیشنهادهایی برای بخش برون‌مرزی صداوسیما ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of IRIB World Service Media in Promoting Tourism Diplomacy of the Islamic Republic of Iran

نویسنده [English]

  • Mehdi Taheri
PhD in Cultural Policy, Faculty Member of Mavlavii Institute of Higher Education, Tehran, Iran
چکیده [English]

Tourism diplomacy is the focus of many countries, including Iran, for cultural and economic purposes. The main purpose of tourism diplomacy, which is considered part of cultural diplomacy, is to strengthen soft power. More clearly, tourism diplomacy seeks to improve the image of a country in the international system by attracting tourism and cultural communication. Given the US financial and oil sanctions against Iran, paying attention to the tourism sector can be of great benefit to Iran. Accordingly, the pathology of Iranian tourism diplomacy, focusing on understanding the challenges and obstacles in this field and presenting media solutions, constitutes the main objective of this paper, which is a descriptive-analytical one. The results of this study show that by adopting a proactive approach and optimum use of media in tourism diplomacy, it can reduce the tensions with some countries, increase foreign exchange earnings from tourism and soft power of Iran. In this process, the role of Cross-border media in presenting the country's tourist attractions and attracting foreign tourists is undeniable. Accordingly, suggestions have been made for the IRIB World Service. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural Diplomacy
  • Tourism Diplomacy
  • World Service Media
  • Illustration
  • National Interest
  • Soft Power
اسماعیل‌پور، حسن و شهرزاد کاشانی‌تبار (1390)، «بررسی عوامل توسعه نیافتگی صنعت توریسم»، فصلنامه مطالعات رسانه‌ای، سال ششم، شماره 15، زمستان، صص 190- 177.
امام‌زاده‌فر، پرویز (1389)، «بررسی جایگاه قدرت نرم در سیاست: از دوران باستان تا زمان معاصر» تهران. مجله مطالعات سیاسی، سال دوم، شماره 7، بهار، صص 160- 143.
امیرانتخابی، شهرود (1394)، «جایگاه دیپلماسی گردشگری کجاست؟»، روزنامه ایران، شنبه، چهاردهم آذر.
حقیقی، رضا (1386)، فرهنگ و دیپلماسی (در آیینه دیپلماسی فرهنگی اتحادیه اروپا در قبال ج.ا.ایران)، تهران: انتشارات بین‌المللی الهدی.
خانی، محمدحسن (1384)، «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها»، فصلنامه دانش سیاسی، دوره 1، شماره 2، زمستان، صص 148-135.
حسینی، فاطمه (3/7/1395)، «بررسی ظرفیت‌ها و فرصت‌های صنعت گردشگری در رشد اقتصادی»، خبرگزاری صداوسیما. قابل دسترسی در:
متن قانون برنامه ششم توسعه (1396)، روزنامه رسمی‌ کشور، قابل دسترسی در:
دهقانی فیروزابادی، سیدجلال و مهدی ذوالفقاری (1393)، «تحلیل قدرت نرم بریتانیا»، دوفصلنامه مطالعات قدرت نرم، سال چهارم، شماره یازدهم، پاییز و زمستان، صص 106-79.
دیفلور، ملوین و اورت ای دنیس (1386)، شناخت ارتباطات جمعی (مبانی، تاریخچه، نظریه ها)، (ترجمه  سیروس مرادی)، تهران: انتشارات دانشکده صداوسیما
ذکی، یاشار و محمدرضا احتشامی‌ (1394)، «دیپلماسی گردشگری و نقش آن در توسعۀ گردشگری ایران»، اولین همایش بین‌المللی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ‌ایران: چالش‌ها و چشم اندازها.
دهشیری، محمدرضا (1393)، دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
رحیم‌پور، علی (1392)، «تحلیل آماری صنعت گردشگری جهان، بازارهای آینده و جایگاه ایران»، فصلنامه گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، دوره 1، شماره 1.
رضایی، ناصر (1393)، «روش‌های مؤثّر گردآوری آمارهای گردشگری»، فصلنامه گردشگری و توسعه، دوره 1، شماره 1، زمستان، صص 195-174.
رنجبریان، بهرام (1385)، «وجهۀ استنباط شده از ایران به‌عنوان یک مقصد گردشگری»، مجلّۀ پژوهشی علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره 21، شماره 2، صص 80- 69.
طاهریان، مریم (1388)، «نقش رسانه‌های مختلف در انتخابات»، مجموعه مقالات رسانه و مشارکت سیاسی، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک مرکز تشخیص مصلحت نظام.
فرجی‌راد، عبدالرضا (1383)، «توسعۀ کشور نیازمند دیپلماسی اقتصادی است»، مجلّۀ روند اقتصادی، شماره 6، بهار، صص 30-28.
مشکینی، ابوالفضل و همکاران (1397)، «ارزیابی تأثیر رسانه‌های مجازی در توسعه صنعت گردشگری از دیدگاه کاربران شبکه‌های مجازی»، نشریه گردشگری شهری، دورة 5، شمارة 2، تابستان، صص 69-53.
مجموعه مقالات سمینار رسانه‌ای ایران و آلمان (1380)، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
مروّج خراسانی، مرضیه (30/5/1386)، «نقش صنعت گردشگری بر متغیّرهای اقتصاد». روزنامه دنیای اقتصاد، شماره 1317.
مظاهری، محمدمهدی (1397) سازمان اکو و امنیت فرهنگی کشورهای عضو. انتشارات مؤسسۀ فرهنگی اکو.
ناى، جوزف (1382)، کاربرد قدرت نرم، (ترجمه: سیدرضا میرطاهر)، تهران: نشر قومس.
نباتیان، محمداسماعیل و حسین رضاپور (1393)، «نقش قدرت نرمِ آموزش عالی در تحقق اهداف انقلاب اسلامی»، فصلنامه سیاست متعالیه، دوره 2، شماره 7، زمستان، صص 58-39.
ویسی، هادی (1394)، «بررسی تأثیر ایدئولوژی سیاسی بر صنعت گردشگری، مطالعۀ موردی: ایران»، مجله برنامه ریزی و توسعه گردشگری، سال چهارم، شماره چهاردهم، پاییز
همایون، محمدهادی (1393)، «الگوی اسلامی ‌گردشگری به‌عنوان یک ارتباط میان فرهنگی»، اولین همایش بین‌المللی علمی‌ راهبردی توسعه گردشگری جمهوری اسلامی ‌ایران، چالش‌ها و چشم اندازها، مشهد، پژوهشگاه گردشگری جهاد دانشگاهی، قابل دسترسی در:
یاساشوسی واتانامه و دیوید ال. مک کانل (1389)، آموزش عالی، فرهنگ عامه و قدرت نرم: مطالعه موردی ژاپن و ایالات متحده امریکا، (ترجمه: محسن روحانی)، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
Kuper, Adam and Kuper Jessica (2009), The Social Science Encyclopedia.
RezaGholizadeh B.(2009), "Reviewing the Impact of Media on Tourism", Communicative Research Quarterly; 4 (3) :159-185.
World Tourism Organization (2019), "global and regional tourism performance", Available at:  https://www.unwto.org/global-and-regional-tourism-performance  
Nye, Joseph (2004), Soft Power: The Means to Success in World Politics, Public Affairs.
Henleypassportindex (2019), The Henley Passport Index, Available at: https://www.henleypassportindex.com/assets/2019/Q3/HPI%20Report%20190701.pdf